Thuật ngữ “dịch vụ giáo dục và đào tạo” có hai nghĩa: nghĩa rộng (dịch vụ chung) và nghĩa hẹp (dịch vụ cụ thể). Mọi hoạt động giáo dục và đào tạo được coi là thuộc lĩnh vực dịch vụ nói chung (trong mối quan hệ với hai lĩnh vực còn lại là công nghiệp và nông nghiệp).
Giáo dục và đào tạo trong lĩnh vực dịch vụ được xếp trong Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS – General Agreement on Trade in Services) mà Việt Nam đã ký kết khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Dịch vụ.
Khái niệm dịch vụ giáo dục và đào tạo có nghĩa hẹp gắn liền với các hoạt động giáo dục và đào tạo cụ thể. Nhiều yếu tố và quá trình khác nhau tham gia vào quá trình giáo dục và đào tạo, có thể là vật chất (như cơ sở vật chất, trang thiết bị,…), phi vật chất (như quá trình truyền thụ kiến thức, trực tiếp giảng dạy,…), và có thể chứa đựng cả yếu tố vật chất và phi vật chất (như nội dung chương trình, sách giáo khoa giáo dục, v.v.) và đào tạo, v.v. Dịch vụ ròng là yếu tố vô hình và là quá trình giáo dục, đào tạo; hàng hóa ròng là hàng hóa vật chất; còn sản phẩm chứa đựng cả yếu tố vật chất và phi vật chất được gọi chung là hàng hóa, dịch vụ phi thuần túy. Do đó, có rất nhiều loại hình dịch vụ cụ thể trong giáo dục và đào tạo dành cho nhà trường, giáo viên, người học và quá trình giáo dục, đào tạo. Thị trường hàng hóa và dịch vụ giáo dục đào tạo toàn cầu đã hình thành và phát triển đa dạng: Dịch vụ tư vấn, thiết kế và xây dựng cơ sở vật chất giáo dục đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo dịch vụ đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo dịch vụ đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo Dịch vụ tư vấn thiết kế và xây dựng cơ sở giáo dục – đào tạo; cung cấp trang thiết bị phục vụ nghiên cứu – dạy – học; cung cấp chương trình giáo dục và đào tạo; cung cấp phương pháp giáo dục – đào tạo; cung cấp các khóa học giáo dục và đào tạo; dịch vụ kiểm định, đánh giá và đảm bảo chất lượng; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo và đảm bảo chất lượng dịch vụ; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo và đảm bảo chất lượng dịch vụ; dịch vụ tư vấn giáo dục và đào tạo; tư vấn du học; dịch vụ tư vấn quản lý cơ sở giáo dục – đào tạo
Các dịch vụ giáo dục và đào tạo có thể được cung cấp thông qua cơ chế trợ cấp miễn phí (chủ yếu do chính phủ tài trợ); trên cơ sở phi lợi nhuận; theo cách lợi nhuận hạn chế; hoặc hoàn toàn dựa vào thị trường. Trên thực tế, có thể tồn tại các kết hợp khác nhau của các phương pháp trên; đồng thời, một số dịch vụ hoàn toàn miễn phí, trong khi những dịch vụ khác yêu cầu thanh toán một phần hoặc toàn bộ.
Ngoại trừ các hoạt động giáo dục được tài trợ hoàn toàn bởi quốc gia, tất cả các hoạt động giáo dục có thu học phí hoặc có tính chất thương mại đều thuộc danh mục thương mại giáo dục, theo khoản 3 Điều 10 của Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ. GATS cũng quy định 4 phương thức cung cấp dịch vụ giáo dục và đào tạo:
– Cung cấp xuyên quốc gia: Cung cấp dịch vụ giáo dục và đào tạo từ nước này sang nước khác.
– Tiêu dùng ngoài lãnh thổ: Là người từ nước này sang nước khác tiêu dùng dịch vụ giáo dục, đào tạo.
– Hiện diện thương mại: Các đơn vị ở một nước đầu tư phát triển các cơ sở giáo dục và đào tạo ở một nước khác nhằm cung cấp dịch vụ (có thể là chi nhánh, liên doanh hoặc cơ sở 100% vốn). ngoại quốc).
– Hiện diện vật chất: Là sự di chuyển nguồn nhân lực giáo dục và đào tạo từ quốc gia này sang quốc gia khác.
Cả bốn phương thức cung ứng dịch vụ giáo dục và đào tạo nêu trên đều đang phát triển về hình thức và quy mô nhằm đáp ứng xu thế hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo ngày càng mạnh mẽ.
Trong xu thế hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo ngày càng mạnh mẽ, cả bốn phương thức cung ứng dịch vụ giáo dục, đào tạo trên đều đang có sự phát triển rất đa dạng về hình thức và quy mô.
Hiện nay, dịch vụ giáo dục và đào tạo được chia thành năm loại: tiểu học, trung học, đại học, giáo dục người lớn và các dịch vụ giáo dục khác. Chỉ những dịch vụ giáo dục bắt buộc và phổ cập giáo dục khi được Nhà nước bao cấp hoàn toàn (như giáo dục tiểu học và trung học cơ sở thuộc diện phổ cập giáo dục bắt buộc) mới được coi là dịch vụ công thuần túy (hay còn gọi là dịch vụ công hoàn hảo) trong các phân ngành đó vì chúng đáp ứng đầy đủ cả hai yếu tố trên. thuộc tính không thể loại trừ và không cạnh tranh của hàng hóa và dịch vụ công cộng thuần túy. Phần lớn các dịch vụ giáo dục và đào tạo khác, nhất là ở các cấp cao nhất, không đáp ứng đầy đủ hai tiêu chí này nên không phải là dịch vụ công thuần túy và thường được gọi là dịch vụ ngoài công lập. hoàn hảo. Các thành viên có thể từ chối tự do hóa lĩnh vực dịch vụ giáo dục, đào tạo, hoặc mở cửa thị trường cho các lĩnh vực cụ thể của dịch vụ giáo dục và đào tạo theo GATS. Cho đến nay, chưa có quốc gia thành viên nào của GATS cam kết mở cửa toàn bộ thị trường cho các dịch vụ giáo dục và đào tạo. Mỗi quốc gia có khả năng hạn chế mở cửa thị trường giáo dục và đào tạo.
Việt Nam chỉ cam kết mở cửa giáo dục và đào tạo trong các lĩnh vực kỹ thuật, khoa học tự nhiên và công nghệ, quản trị kinh doanh và khoa học kinh doanh, kinh tế và kế toán, luật quốc tế, đào tạo ngôn ngữ khi gia nhập WTO và GATS.
Đại hội lần thứ XII của Đảng tuyên bố “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý thuyết đi đôi với thực hành. Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tiến bộ khoa học và công nghệ, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động. [Đầu tiên].
“Khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển mạnh các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa, nghệ thuật, thể thao…, nhất là dịch vụ chất lượng cao trong đào tạo nguồn lực”, đại hội đề nghị. nguồn nhân lực và dịch vụ y tế” [2]; “Đổi mới và hoàn thiện cơ chế, chính sách giá dịch vụ giáo dục và đào tạo.” Đẩy mạnh xã hội hóa, nhất là giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học”[3].
Nguồn tham khảo: 1
